મનોવૈજ્ઞાનિક રીતે તો બળાત્કારની અલગ અલગ વ્યાખ્યાઓ થતી હોય છે પરંતુ જ્યારે કાયદાની વાત આવે ત્યારે એક ચોક્કસ પ્રકારની પદ્ધતિ અને સજાનું પ્રાધાન્ય હોય છે. મોટા ભાગે સામાન્ય વ્યક્તિ કાયદાકીય ભાષાથી અવગત હોતા નથી માટે તે સહજ રીતે બળાત્કારીઓ સાથે કેવા પ્રકારનું વલણ અપનાવવું જોઈએ અથવા કયા પ્રકારની સજા થવી જોઈએ તે વિષે રોષ ઠાલવી દે છે, પરંતુ કાયદો ચોક્કસ પ્રકારની પધ્ધતિને અનશરતો હોવાથી તે એક આગવું વલણ અપનાવી ચુકાદા આપતો હોય છે જે બની શકે કે જનતાને ન પણ ગમે પરંતુ તેને આપણે સ્વીકાર્ય સિવાય કોઈ અન્ય રસ્તો હોતો નથી. આવી પરિસ્થિતીમાં કાયદાકીય રીતે ખરેખર બળાત્કાર કોને કહેવાય અને તેની સજા શું છે તે જાણવું જરૂરી બની રહે છે. બળાત્કાર અલગ અલગ રીતે થતો હોવાથી તેની પણ અલગ જોગવાઇઓ છે જેની તમામ માહિતી નીચે પ્રમાણે છે.
નીચે વર્ણવેલ સાત પૈકી કોઈપણ સંજોગમાં બળાત્કાર થયો તેમ જાણવું.
- પ્રથમ : - તેણીની ઈચ્છા વિરૂદ્ધ
- બીજુ : - તેણીની સંમતિ વિના
- ત્રીજુ : - તેણીની સંમતિથી જયારે તેણીની સંમતિ તેણીને અથવા તેણીનું હિત હોય તેવી વ્યકિતના ઈજા અથવા મૃત્યુના ભય નીચે મેળવેલ હોય.
- ચોથું :- તેણીની સંમતિથી જયારે પુરૂષ જાણતો હોય કે તે તેણીનો પતિ નથી અને તેણીની આપેલ સંમતિનું કારણ તે બીજો પુરૂષ જેની સાથે તેણીના કાયદેસરના લગ્ન થયાનું તેવી માનતી હોય ,
- પાંચમું :- તેણીની સંમતિથી જયારે સંમતિ આપતી વખતે અસ્થિર મગજ અથવા નશો અથવા તેણીને જાતે અથવા અન્ય મારફતે કોઈ નશાયુક્ત અગર મૂર્છિત પદાર્થ કરનાર આપવામાં આવે જેથી તેણીએ આપેલ સંમતિનો અર્થ અને તેનું પરિણામ સમજી શકવા અશકિતમાન હોય .
- છઠું : - તેણીની સંમતિ અથવા સંમતિ વિના જયારે તેણી અઢાર વર્ષથી નાની ઉંમરની હોય .
- સાતમું : - જયારે તેણી સમંતિ આપવા અસમર્થ હોય .
સ્પષ્ટીકરણ -૧ : - આ કલમના હેતુ સારૂ સ્ત્રીના પ્રજનન ભાગમાં ‘ લીબીયા અને મેજોરા ’[Labia majora ] બંને ભાગો નો સમાવેશ થાય છે .
સ્પષ્ટીકરણ -૨ :- સંમતિ એટલે સ્પષ્ટ સ્વૈચ્છિક સંમતિ જયારે સ્ત્રીએ શબ્દથી, ઈશારાથી અથવા બોલાવાના અથવા નબોલાવાના કોઈપણ પ્રકારે પ્રસારીત કરી ખાસ જાતીય કૃત્યમાં ભાગ લેવાની ઈચ્છા પ્રદર્શિત કરી હોય , પરંતુ સ્ત્રી જે યોનિ પ્રવેશના કૃત્યનો શારીરિક પ્રતિરોધ કરી શકે તેમ ન હોય ત્યારે જાતીય પ્રવૃતિ માટે તેણીની સંમતિ હતી તેવું કારણ માની શકાશે નહીં .
- અપવાદ -૧ : - તબીબી કાર્યવાહી અથવા દરમ્યાનગીરીથી બળાત્કાર બનતો નથી .
- અપવાદ -૨ : - જે પુરૂષનું તેની પોતાની પત્ની કે જે પત્ની પંદર વર્ષની ઉંમરથી નાની ન હોય તેની સાથેનો જાતીય સમાગમ અથવા જાતિય કૃત્ય બળાત્કાર નથી.
બળાત્કાર માટેની શિક્ષા :
( ૧ ) જે કોઈ વ્યક્તિ , પેટાકલમ- ( ૨ ) થી જોગવાઈ કરેલા કેસોમાં હોય તે સિવાય બળાત્કાર કરે તેને સામે વર્ષની મુદત કરતા ઓછી ન હોય પણ આજીવન કેદની અથવા દસ વર્ષની મુદત સુધીની બેમાંથી કોઈ પણ પ્રકારના કેદની શિક્ષા કરવામાં આવશે અને તે દંડને પણ પાત્ર થશે , સિવાય કે બળાત્કારનો ભોગ બનેલી સ્ત્રી તેની પોતાની પત્ની હોય અને બાર વર્ષથી ઓછી વયની ન હોય તેવા દાખલામાં તેને બે વર્ષ સુધીની બેમાંથી કોઈ પણ પ્રકારની કેદની અથવા દંડની અથવા એ બંન્નેની શિક્ષા કરવામાં આવશે. પરંતુ ન્યાયાલય , ફેંસલામાં જણાવવાના પૂરતા અને ખાસ કારણોસર સાત વર્ષની મુદત કરતા ઓછી મુદત માટે કેદની સજા થઈ શકે .
( ૨ ) જે કોઈ વ્યક્તિ -
[ ક ] પોલિસ અધિકારી હોઈને
( ૧ ) જયાં તેની નિમણૂક થઈ હોય તે પોલિસ સ્ટેશનની હદમાં , અથવા
( ૨ ) જયાં તેની નિમણૂક થઈ હોય તો પોલિસ સ્ટેશનમાં આવેલું હોય કે ન હોય તેવા થાણાની મકાનની જગ્યામાં , અથવા
( ૩ ) પોતાની કસ્ટડીમાં અથવા પોતાના તાબાના કોઈ પોલિસ અધિકારીની કસ્ટડીમાં હોય તે કોઈ સ્ત્રી ઉપર બળાત્કાર કરે , અથવા
[ ખ ] રાજ્ય સેવક હોઈને પોતાના સત્તાવાર હોદ્દાનો લાભ ઉઠાવે અને એવા રાજ્ય સેવક તરીકે પોતાની કસ્ટડીમાં અથવા પોતાના તાબાના રાજ્ય સેવકની કસ્ટડીમાં હોય તે સ્ત્રીનો ઉપર બળાત્કાર કરે ,
[ ગ ] જેલ, રિમાન્ડ હોમ અથવા જે તે સમયે અમલમાં હોય તેવા કોઈ કાયદાથી અથવા તે હેઠળ સ્થપાયેલ કસ્ટડીના અન્ય કોઈ સ્થળના અથવા સ્ત્રીઓ કે બાળકોની સંસ્થાના સંચાલન અથવા કર્મચારીવર્ગમાં હોઈને , પોતાના સત્તાવાર હોદાનો લાભ ઉઠાવે એ એવી જેલ , રિમાન્ડ હોમ , સ્થળ અથવા સંસ્થાની કોઈ સ્ત્રી અંતેવાસી ઉપર બળાત્કાર કરે , અથવા
[ ઘ ] હૉસ્પિટલના સંચાલન અથવા તેના કર્મચારી કોઈ વર્ગમાં હોઈને , પોતાના સત્તાવાર હોદાનો લાભ ઉઠાવે અને તે હૉસ્પિટલમાંની કોઈ સ્ત્રી ઉપર બળાત્કાર કરે , અથવા
[ ચ ] તે સ્ત્રી સગર્ભા હોવાનું જાણીને તેની ઉપર બળાત્કાર કરે , અથવા
[ છ ] બાર વર્ષથી ઓછી વયી હોય તેવી સ્ત્રી ઉપર બળાત્કાર કરે , અથવા
[ જ ] સામૂહિક બળાત્કાર કરે .
તેને દસ વર્ષની મુદત કરતાં ઓછી ન હોય તેટલી પણ આજીવન કેદની મુદત સુધીની સખત કેદની શિક્ષા કરવામાં આવશે અને તે દંડને પણ પાત્ર થશે ;
પરંતુ ન્યાયાલય , ફેંસલામાં પૂરતા અને ખાસ કારણો દર્શાવીને દસ વર્ષ કરતાં ઓછી મુદત સુધીની બેમાંથી ગમે તે પ્રકારની કેદની સજા કરી શકશે .
સ્પષ્ટીકરણ -1 - પોતાનો સામાન્ય ઈરાદો બર લાવવા કામ કરતી એક અથવા વધુ વ્યક્તિોએ સમૂહમાં કોઈ સ્ત્રી ઉપર બળાત્કાર કર્યો હોય ત્યારે તે દરેક વ્યક્તિએ આ પેટાકલમના અર્થ મુજબ સામૂહિક બળાકાર કર્યો છે એમ જણાશે .
[ ૨ ] જે કોઈ
( એ ) પોલીસ ઓફિસર હોય અને બળાત્કાર કરે
( i ) જ્યાં તે પોલીસ ઓફિસરની નિમણૂંક થઈ હોય તે પોલીસ સ્ટેશનની હદ અથવા
( ii ) કોઈ પણ સ્ટેશન હાઉસની જગ્યામાં અથવા
( iii ) તેવા પોલીસ ઑફિસરની અટકાયતમાં અથવા તેવા પોલીસ ઑફિસરના તાબાના પોલીસ ઑફિસરની અટકાયતમાં હોય તેવી સ્ત્રી પર બળાત્કાર કર્યો હોય , અથવા
[ બી ] જાહેર સેવકે તેની અટકાયતમાં હોય અથવા તેવા જાહેર સેવકના તાબાના સેવકની અટકાયતમાં હોય તેવી સ્ત્રી પર બળાત્કાર કર્યો હોય , અથવા
[ સી ] હથિયારધારી દળના સભ્ય તરીકે કેન્દ્ર સરકાર કે રાજય સરકારે તહેનાત કર્યા હોય તેવા વિસ્તારમાં બળાત્કાર કર્યો હોય , અથવા
[ ડી ] વ્યવસ્થાપક તરીકે અથવા જેલના કર્મચારી રિમાન્ડ - હોમ અથવા જે તે સમયમાં અમલમાં હોય તેવા કોઈ કાયદા નીચે સ્થપાયેલ અટકાયતના બીજા સ્થળ અથવા સ્ત્રીઓની અથવા બાળકોની સંસ્થાના તેવી સંસ્થા જેલ , રિમાન્ડ હોમ , સ્થળ , અથવા સંસ્થાના ‘ સહનિવાસી પર બળાત્કાર કરે , અથવા
[ ઈ ] દવાખાનાના વ્યવસ્થાપક વહીવટદાર તરીકે અથવા કર્મચારી તરીકે તે દવાખાનામાં સ્ત્રી પર બળાત્કાર કરે , અથવા
[ એફ ] સંબંધી , વાલી અથવા શિક્ષક તરીકે અથવા સ્ત્રી માટેના ટ્રસ્ટના ટ્રસ્ટી અથવા સત્તાધિકારી તરીકે હોય તે , તેવી સ્ત્રી પર બળાત્કાર કરે , અથવા
[ જી ] કોમી , જાતિ અગર વંશીય હિંસા દરમિયાન કરવામાં આવેલ બળાત્કાર , અથવા
[ એચ ]સ્ત્રી ગર્ભવતી છે તેવું જાણવા છતાં તેણી ઉપર બળાત્કાર કરેલ હોય , અથવા
[ જે ] સંમતિ આપવા અસમર્થ હોય તેવી સ્ત્રી પર બળાત્કાર કર્યો હોય , અથવા
[ કે ] સ્ત્રી ઉપર અંકુશ અથવા પ્રભાવ ધરાવનારે તેવી સ્ત્રી પર બળાત્કાર કર્યો હોય , અથવા
[ એલ ] શારીરિક અને માનસિક રીતે અસમર્થ સ્ત્રી પર બળાત્કાર કર્યો હોય અથવા
[ એમ ] બળાત્કાર કરતી વખતે સ્ત્રી ને શારીરિક ગંભીર ઈજા અથવા અપંગતા અથવા વિકૃતિ અથવા સ્ત્રી ની જીંદગી જોખમાય તેવું કૃત્ય હોય અથવા
[ એન ] તે જ સ્ત્રી પર વારંવાર બળાત્કાર કર્યો હોય , તેને દસ વર્ષથી ઓછી ન હોય પરંતુ આજીવન કેદ જેનો અર્થ તે વ્યક્તિના કુદરતી બાકી જીવન સુધીની કેદ અંગેની સખત કેદની શિક્ષા અને દંડ થશે.
No comments:
Post a Comment